Bãi biển Sầm Sơn thuộc thành phố Sầm Sơn, Tỉnh Thanh Hóa. Bãi biển Sầm Sơn cách Thành Phố Thanh Hóa 16 km về phía Đông, chạy dài cửa Lạch Hới đến chân núi Trường Lệ, nay đã mở rộng sang Quảng Minh, Quảng Hùng, Quảng Đại. Từ đầu thế kỷ 20, Sầm Sơn đã nổi tiếng là một trong những địa điểm du lịch nghỉ dưỡng nổi tiếng nhất Việt Nam và được người Pháp nhận xét “Sầm Sơn là địa điểm nghỉ dưỡng lý tưởng nhất Đông Dương” thời bấy giờ. Bên cạnh thế mạnh về du lịch, Sầm Sơn còn nổi tiếng vớinghề làm nước mắm với quy mô lớn, đảm bảo đời sống cho nhiều hộ dân sinh trong thành phố.
Ông Nguyễn Tiến Phúc–Phó Giám đốc Công ty TNHH Phương Cường Phúcnhận thấy mỗi năm lượng cá trích ở Sầm Sơn tại các tầu thuyền thu hoạch với số lượng rất lớn, giá chỉ dao động từ 13- 18 nghìn đồng/kg cá. Đồng thời cá trích được đánh giá cao về mặt dinh dưỡng và vị thơm ngon. Thành phần đạm, vi chất và khoáng chất có trong cá trích dồi giàu không thua kém bất kỳ loài cá nào. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, những dưỡng chất chính có trong cá trích gồm có calo, vitamin D, vitamin B12 protein và chất béo. Ngoài ra những khoáng chất của cá trích như canxi, selen, vitamin B6, kali,… đều có lợi cho sức khỏe xương khớp và tim mạch. Thành phần acid béo omega 3 dồi dào có trong cá trích được sử dụng để chiết thành dầu cá có lợi ích về mặt y tế và sức khỏe. Axit béo omega 3 là một chất dinh dưỡng quan trọng có tác dụng sản sinh DHA. Omega 3 và DHA đều tham gia vào hoạt động sinh ra tế bào mới của não bộ, bảo vệ tim mạch, tăng cường đề kháng tự nhiên và phòng ngừa cao huyết áp.
Với tâm huyết mong muốn bảo tồn và phát triển nghề nước mắmtruyền thống ở Sầm Sơn, vừa tạo được việc làm cho người lao động. Năm 2016, công ty đi bắt đầu hoạt động thêm lĩnh vực sản xuất nước mắm. Ban đầu công ty chỉ thu mua cá quanh khu vực Quảng Tiến, Quảng Cư với số lượng 30 tấn cá/năm. Đến cuối năm 2018 công ty bắt đầu cho ra sản phẩm đầu tay10. 000 lit nước mắm/năm, lợi nhuận thu về 150 triệu đồng/năm. Khi sản phẩm đến tay người tiêu dùng đã nhận nhiều phản hồi tích cực.Ông Phúc liên tục lắng nghe và thấu hiểu ý kiến của khách hàng để từ đó nắm bắt thị hiếu của người tiêu dùng. Đây cũng là động lực để ông Phúc tiếp tục đầu tư để phát triển thương hiệu nước mắm cá Trích Bông Sen.Vì vậy, để phát triển thương hiệu “Nước mắm các trích Bông Sen” không đơn giản, cần phải thay đổi tư duy lạc hậu, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, đảm bảo được các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm công nghệ hiện đại, tiên tiến để nâng cao chất lượng nước mắm, nhưng vẫn giữ được hương vị truyền thống, đậm đà bản sắc của vùng miền.
Cá trích lựa chọn để muối cá phải tươi xanh, không qua cấp đông. Muối để ướp cá phải có màu trắng đục, độ mặn vừa, nếu muối mặn quá sẽ làm cá tê cứng lâu, kéo dài thời gian thủy phân, còn muối nhạt quá cá sẽ thủy phân nhanh dẫn đến mắm bị hỏng. Mọi nguyên liệu để tạo nên nước mắm đều có nguồn gốc tự nhiên không hóa chất.Chum muối cá được sử dụng bằng chum sứ Bát Tràng không tráng men giúp quá trình lên men nhanh, kích thích phân hủy cá và muối diễn ra một cách tự nhiên, an toàn cho sức khỏe con người. Quá trình muối cá cũng rất cầu kỳ tiến hành từng bước, trộn muối cá với theo tỷ lệ 04kg cá, 01kg muối trộn thật đều, không làm cá bị nát, xếp từng lượt vào chum đựng cá sau đó phía trên đặt một vỉ đan bằng tre và được nén bằng đá, dùng vải màn sạch đậy thật kín miệng chum, bảo quản nơi khô ráo, sạch sẽ, kín gió, giữ nhiệt độ vừa phải. Sau 3 tháng mở nắp chum, lúc này cá đã lên men và chuyển thành chượp dùng thanh tre đánh kỹ, đều sau 10 đến 12 tháng là có thể tiến hành rút nước mắm nguyên chất thành phẩm hay gọi là nước mắm cốt.Điều đặc biệt nhất đối với sản phẩm nước mắm Bông Sen là hàm lượng Histamine đạt 222 mg/l dưới ngưỡng quy định 400mg/l của tổ chức WHO. Nước mắm Bông Sen có hương vị thơm nhẹ, vị mặn vừa phải chứ không giống như các sản phẩm mắm thủ công truyền thống khác,độ đạm cao >50%.
Từ năm 2020 đến nay, công ty đẩy mạnh thị trường thu mua cá sang các khu vực Quảng Vinh, Quảng Hùng, Quảng Đại với trên 50 tấn cá/năm, cho ra gần 20.000 lít nước mắm/năm, lợi nhuận thu được 250 triệu đồng/năm.Số lao động trực tiếp tham gia sản xuất, kinh doanh nước mắm có gần 15 ngườivới mức thu nhập bình quân 5,5 triệu đồng/người/tháng. Đồng thời đã tạo gián tiếp công ăn việc làm và sinh kế cho lao động và ngư dân khai thác, làm muối ven biển.
Bên cạnh đó Công ty đặc biệt quan tâm, trú trọng đến khâu bao bì, nhãn mác. “Nước mắm cá trích Bông Sen” có mẫu mã hình thức đẹp, bắt mắt tạo sức hút, cạnh tranh cho sản phẩm.Khách hàng ngoài việc sử dụng mắm để ăn hằng ngày còn có thể dùng sản phẩm để làm quà biếu, tặng.Năm 2021, sản phẩm được đánh giá, xếp hạng và công nhận OCOP 3 sao.
Công ty cũng đẩy mạnh, xúc tiến quảng bá sản phẩm thông qua tham gia các gian hàng tại các hội chợ triển lãm trong và ngoài tỉnh để tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ. Đồng thời quảng bá sản phẩm trên các trang thương mại điện tử như: Vicosap, chạy trên nền tảng ứng dụng Facebook,…
Ông Phúc cho biết, trong thời gian tới sẽ tiếp tục nâng cấp cơ sở hạ tầng, nhà xưởng, dụng cụ chứa đựng trong quá trình sản xuất, chế biến nước mắm. Áp dụng các chương trình quản lý chất lượng, quan tâm hơn nữa đến bao bì, nhãn mác sản phẩm, đảm bảo an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường.Đưa sản phẩm vào các chuỗi siêu thị tiêu dùng như Big C, Vin mart, của hàng thực phẩm an toàn, ,… Đồng thời mong muốn các cấp chính quyền địa phương có chính sách hỗ trợ DN và các hộ kinh doanh phát triển đúng hướng sẽ góp phần vừa bảo tồn được làng nghề truyền thống,lưu giữ nét văn hóa ẩm thực, văn hóa vùng miềnvừa thúc đẩy phát triển du lịch biển trong hoạt động thamquan, trải nghiệm nghề làm mắm đối với du khách, giúp cải thiện thu nhập cho người dân vùng biển.
Nguyễn Yến