Sachi là giống cây xuất xứ từ rừng mưa nhiệt đới Amazon (Nam Mỹ). Không chỉ là cây công nghiệp lâu năm lấy dầu, thực phẩm, sachi còn được mệnh danh là “vua” của các loại hạt, với hàm lượng các chất dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe, nhất là tim mạch, trí não, huyết áp.
Trên thế giới, người ta mệnh danh Sachi là một loài “vàng xanh” quý giá. Vì tất cả các bộ phận của cây như thân, rễ, lá, hạt, quả đều có thể sử dụng để phục vụ con người với nhiều lợi ích vượt bậc. Khi nói đến những vượt bậc của Sachi đầu tiên phải nói đến thành phần acid béo thiết yếu mà dầu Sachi có được: omega 3, omega 6, omega 9. Dầu Sachi vào năm 2007 tại Pháp từng được người ta ví như vàng lỏng của thế giới bởi lẽ hàm lượng omega 369 có trong dầu cao hơn hẳn . Một bài toán so sánh thì dầu sachi có hàm lượng omega 3 cao gấp 17 lần dầu cá hồi,49 lần dầu oliu,40 lần dầu Argan. Hạt Sachi cũng chứa nhiều protein, chất xơ; đặc biệt là chất chống oxi hóa được sản xuất trong mỹ phẩm dành cho phụ nữ.
Cây Sahi trồng một lần cho thu hoạch sau 8 tháng, thời gian thu hoạch kéo dài đến 20 – 30 năm. Để trồng cây Sachi có hiệu quả kinh tế cao cần chọn vùng khí hậu nhiệt đớt ẩm, sinh trưởng và phát triển trong khoảng nhiệt độ từ 15 – 37oC, nhiệt độ thích hợp cho cây phát triển mạnh nhất từ 22 – 30oC, độ ẩm 75%.Chọn nơi có đất giàu dinh dưỡng, tầng canh tác dày, nơi cao ráo, có chế độ tưới tiêu chủ động, không ngập úng.
Thời vụ trồng cây Sachi tốt nhất vào đầu mùa xuân hoặc mùa thu, tức vào tháng 2 hoặc tháng 10 dương lịch hàng năm.Cây Sachi là cây thân leo nên cần chuẩn bị làm giàn cho cây nhằm nâng đỡ cây, tạo điều kiện cho cây phát triển cho năng suất cao.Có thể dùng cọc bê tông, cọc tre, cọc gỗ, … Chiều cao từ 1,8m đến 2,2 m. Chôn sâu 40 cm. Khoảng cách cọc cách cọc theo mật độ trồng, 1 cây/cọc. Bên trên cọc từ trên xuống dưới cách 50 – 70 cm căng lưới hoặc thanh ngang để làm giá đỡ cho cây leo.
Chị Nguyễn Thị Nhiên, sinh năm 1990 luôn ấp ủ giấc mơ đưa cây sachi trở thành cây trồng chủ lực, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.Năm 2019, Chị Nhiên cùng 4 hộ gia đình khác tại địa phương đã liên kết với Công ty CP Thương mại Phát triển Châu Anh khảo sát thực địa và quyết định hợp tác sản xuất cây sachi theo quy mô hàng hóa trên đất Lương Sơn. Đầu tư ban đầu phát triển 1ha cây sachi thương phẩm, kinh phí ban đầu khoảng 170 triệu đồng.Được công ty chuyển giao khoa học kỹ thuật, cam kết bao tiêu sản phẩm đầu ra. Sau năm đầu tiênthu lá và hạt ,được Công ty CP Thương mại Phát triển Châu Anh thu mua toàn bộ. Doanh thu năm đầu sản xuất đạt 200-250 triệu đồng/ha
Nhận thấy tiềm năng phát triển của cây Sachi, năm 2021 Chị Nhiên thành lập hợp tác xã HTX nông dược liệu Lương Sơn, với 7 thành viên tham gia trồng cây sachi. Không dừng lại ở mô hình sản xuất nhỏ lẻ, chị Nhiên cùng các cộng sự xây dựng dự án liên kết chuỗi giá trị sản xuất, tiêu thụ sản phẩm dược liệu liên kết với công ty cổ phần thương mại Châu Anh để tinh chế các sản phẩm từ sachi như: Trà Sachi murasaki, tinh chất sachi, dầu sachi,nước uống sachi đóng chai, hạt sachi rang mộc được tiêu thụ tại các siêu thị như: Bigc, Winmart….; các sản thương mại điện tử như: Shope, lazada… Đến nay HTX đã có 30 hộ tham gia sản xuất, diện tích cây sachi đạt gần 8ha.
UBND xã Lượng Sơn khuyến khích những hộ dân có điều kiện phát triển cây sachi thương phẩm mở rộng diện tích, thay thế cho những cây trồng hiệu quả. Trong thời gian tới với các sản phẩm từ cây sachi, như: Tinh dầu, trà sachi, dầu ăn sachi… xã đang định hướng để HTX phát triển mạnh hơn từng bước đưa bộ sản phẩm từ cây sachi trở thành sản phẩm OCOP.
Lê Quyền