Giống lúa Nếp Hương được Cục Trồng trọt công nhận lưu hành giống cây trồng trong vụ xuân, vụ mùa các tỉnh phía Bắc. Đây là giống lúa nếp chất lượng do Công ty TNHH Vật tư nông nghiệp Hồng Quang (Ninh Bình) chọn tạo. Giống lúa Nếp Hương là giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn, giống lúa này từ gieo sạ đến thu hoạch chỉ 125 ngày, vụ mùa trên dưới 100 ngày, cứng cây, khả năng thích ứng rộng, chịu chua tốt, khả năng chịu rét và chống đổ tốt, thích hợp gieo cấy cả 2 vụ, chân đất vàn, vàn thấp. Cây cao trung bình 105-110cm, cứng cây chống đổ khá tốt. Giống lúa Nếp Hương có 205,8 bông/m2, số hạt chắc/bông đạt 137,8 hạt, tỷ lệ hạt lép chiếm 9%. Giống lúa Nếp Hương cho năng suất khá cao cả 2 vụ, vụ xuân đạt trung bình 70-75 tạ/ha, thâm canh cân đối, chân ruộng tốt đạt 8,0-8,5 tấn/ha, trong khảo nghiệm nếp Hương vượt N97 10-12%.
Thiệu Viên là xã thuần nông cách trung tâm thị trấn Thiệu Hoá 7 km về phía Tây Nam, có diện tích đất nông nghiệp 306 ha, trong đó diện tích trồng lúa là 299 ha. Nhận thấy giống lúa Nếp Hương đem lại hiệu quả kinh tế cao so với trồng lúa thường, Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp tại xã Thiệu Viên đã liên kết với Công ty thương mại Đại Nam triển khai mô hình sản xuất lúa Nếp Hương.
Đầu năm 2021, HTX nông nghiệp bắt đầu trồng thí điểm lúa Nếp Hương thành công và đã nhân rộng diện tích ở các thôn 3, 5, 6, 7 và cánh đồng Kha. Đến nay có 150ha đất trồng lúa Nếp Hương. Công ty Đại Nam cung cấp giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, kỹ thuật và được hướng dẫn quy trình bón phân hiệu quả tiết kiệm, giúp giảm chi phí sản xuất, đảm bảo năng suất và được bao tiêu sản phẩm đầu ra với giá cao hơn giá thị trường.
Lượng giống cần 60kg/ha ruộng cấy. Tuổi mạ từ 25 đến 30 ngày khi cây đạt 6 – 7lá. Mật độ cấy từ 40 – 42 khóm/m3 với đất giàu dinh dưỡng, 45 – 55 khóm với đấy kém dinh dưỡng, cấy 3 – 4 dảnh/khóm.
Lúa Nếp Hương cần 1 lần bón lót và 2 lần bón thúc. Nếp Hương là giống lúa ngắn ngày, cần bón tập trung, không rải vụ. Lượng phân bón có thể điều chỉnh tùy vào chân đất, mùa vụ và thời tiết. Lúa Nếp Hương không chịu thâm canh cao nên việc bón phân cho lúa căn cứ vào độ phì nhiêu của đất đai, điều kiện thời tiết và nhu cầu phân bón ở từng giai đoạn. Thời điểm thu hoạch là khi thấy 85 – 90% số hạt trên bông chín (thông thường sau trỗ khoảng 30 – 35 ngày) là thời gian tốt nhất để thu hoạch.
Để diện tích trồng lúa sinh trưởng, phát triển tốt, hiệu quả kinh tế cao, HTX đã thực hiện đúng quy trình sản xuất theo hướng dẫn của công ty, nên năng suất bình quân đạt từ 65 – 70 tạ/ha, với giá từ 650.000 – 700.000 nghìn đồng/ta, lợi nhuận trên 52-55 triệu đồng/ha/năm. Lúa Nếp Hương cho hiệu quả kinh tế cao và được sản xuất theo hợp đồng liên kết tiêu thụ toàn bộ sản phẩm, nên các hộ dân yên tâm sản xuất và tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất.
Chuỗi liên kết giá trị gắn sản xuất với thị trường mới này bước đầu đạt hiệu quả, gợi mở hướng phát triển mới ở vùng đất thuần nông này, nhất là nguồn lao động chính đang có xu hướng chuyển sang đi làm công nhân tại các doanh nghiệp hoặc các nghề khác có thu nhập cao và ổn định hơn so với sản xuất nông nghiệp. Cùng với quan tâm của các ban ngành địa phương, mô hình liên kết sản xuất lúa Nếp Hương ngày càng được nhân rộng và được đông đảo bà con nông dân xã Thiệu Viên nhiệt tình hưởng ứng vì vừa giúp giải quyết được khó khăn trước mắt vừa là hướng đi ổn định lâu dài cho nhà nông.
Văn Lộc