Hiệu quả từ mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa tại xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân
Xuân Lập là xã thuần nông cách thị trấn Thọ Xuân 5 km về phía Bắc. Tổng diện tích đất tự nhiên là 912 ha, diện tích đất nông nghiệp 620 ha, trong đó diện tích cấy lúa 525 ha.
Thực hiện Nghị quyết chuyển đổi giá trị cây trồng trên đơn vị diện tích và chuỗi liên kết trong chương trình xây dựng nông thôn mới và nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất nông sản hàng hóa. HTXNN và PTNT xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân đã liên kết sản xuất với Công ty TNHH Sea Success và ông ty Thái Bình Set trồng với diện tích 225 ha lúa nếp Hương và 200 ha lúa TBR225.
Việc liên kết sản xuất được thực hiện theo phương thức: Công ty cung cấp giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Giống lúa Nếp Hương là giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn, giống lúa này từ gieo sạ đến thu hoạch chỉ 125 ngày, giống này cứng cây, khả năng thích ứng rộng, chịu chua tốt, khả năng chịu rét và chống đổ tốt, thích hợp gieo cấy cả 2 vụ. Cây cao trung bình 105-110cm, cứng cây chống đổ khá tốt. Chất lượng lúa Nếp Hương có mùi thơm nhẹ, mặt gạo đồng màu, trắng đục và đều gạo, cơm dẻo, đỡ dính, thích hợp cho chế biến tinh bột nếp, làm bánh nếp, nấu xôi, bánh chưng và nấu rượu. Đặc biệt giống nếp Hương chống chịu tốt với bệnh đạo ôn, sâu đục thân 2 chấm, rầy nâu, bệnh đạo ôn lá nhẹ, đạo ôn cổ bông, bệnh khô vằn, bạc lá phát sinh gây hại, vì vậy gieo cấy nếp Hương chi phí thuốc bảo vệ thực vật thấp, tiết kiệm chi phí.
Giống lúa TBR225 là giống lúa thuần chất lượng, đã được công nhận giống Quốc gia năm 2015. Giống lúa TBR225 là giống cảm ôn, ngắn ngày, thích ứng rộng, đẻ nhánh khoẻ, chịu thâm canh, chiều cao cây 110-115 cm, cây cứng, trổ bông tập trung, bông to, dài, nhiều hạt, hạt thon dài. năng suất trung bình đạt 70-75 tạ/ha. Chất lượng gạo ngon, gạo trắng, trong, cơm mềm, vị đậm, có mùi thơm đặc trưng.
Về kỹ thuật sản xuất: Đối với lúa Nếp Hương và lúa TBR225 thực hiện theo hướng dẫn kĩ thuật của Công ty như: Vụ xuân gieo cấy từ 25/1 – 10/2, vụ mùa từ 05 – 15/6; Lượng giống cần 60kg/ha ruộng cấy; Tuổi mạ từ 25 đến 30 ngày khi cây đạt 6 – 7lá; Mật độ cấy từ 40 – 42 khóm/m3; cấy 3 – 4 dảnh/khóm. Về phân bón, cần 1 lần bón lót và 2 lần bón thúc. Riêng ở vụ mùa, tuyệt đối không được bón đạm đón lòng. Nếp Hương và TBR225 là giống lúa ngắn ngày, cần bón tập trung, không rải vụ. Lượng phân bón có thể điều chỉnh tùy vào chân đất, mùa vụ và thời tiết. Lúa Nếp Hương và lúa TBR225 không chịu thâm canh cao do vậy việc bón phân cho lúa cần căn cứ vào các yếu tố như: độ phì nhiêu của đất đai, điều kiện thời tiết và nhu cầu phân bón ở từng giai đoạn, tránh bón quá nhiều nhất là phân đạm gây lốp đổ và phát sinh sâu bệnh.
Vùng sản xuất lúa Nếp Hương, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân
Công ty cử cán bộ kỹ thuật phối hợp cùng bà con nông dân tập huấn kỹ thuật, chỉ đạo thực hiện quy trình sản xuất lúa do công ty ban hành. Công ty thu mua toàn bộ sản phẩm lúa thương phẩm đạt tiêu chuẩn với hình thức lúa tươi, là lúa tươi ngay sau khi thu hoạch, không thu mua lúa đã phơi qua nắng, để qua đêm. Tỷ lệ lẫn tạp không quá 3%, hạt chín đều đẹp, không mọc mầm, không nấm mốc. Thời điểm thu hoạch trong ngày khi bông lúa đã ráo sương và kết thúc trước 20h cùng ngày.
HTX bố trí vùng sản xuất tập trung để sản xuất với diện tích đất có độ phì phù hợp, liền bờ, liền thửa, chủ động tưới tiêu trong suốt thời gian sản xuất, giao thông thuận lợi để tiện vận chuyển khi thu mua sản phẩm. Tổ chức tập huấn và hướng dẫn các hộ tham gia sản xuất thực hiện đúng quy trình kỹ thuật sản xuất, phòng trừ sâu bệnh đầy đủ và đảm bảo sản lượng lúa sản xuất đã ký hợp đồng với công ty. Công ty thu mua theo giá thị trường tại thời điểm thu hoạch.
Vùng sản xuất lúa TBR 225, thôn Trung Lập, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân
Để diện tích trồng lúa sinh trưởng, phát triển tốt, hiệu quả kinh tế cao, HTX đã thực hiện đúng hướng dẫn quy trình sản xuất của công ty, nên năng suất bình quân đạt từ 65 – 75 tạ/ha, lợi nhuận từ 55-60 triệu đồng/ha/năm.
Chuỗi giá trị liên kết liên kết sản xuất lúa nếp hương và lúa TBR225 với Công ty TNHH Sea Success và ông ty Thái Bình Set đạt hiệu quả kinh tế và bền vững cho bà con sản xuất lúa tại xã Xuân Lập, giải quyết cho những người lao động thuần nông thành những lao động có kĩ thuật, tăng thu nhập ổn định, coi như một nghề ổn định sản xuất lúa hàng hóa. Cùng với quan tâm của các ban ngành địa phương, mô hình liên kết sản xuất lúa Nếp Hương, lúa TBR225 ngày càng được nhân rộng và được đông đảo bà con nông dân nhiệt tình hưởng ứng./.
Văn Lộc