Nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo hướng sản xuất nông sản hàng hóa, phường Thiệu Khánh (TP Thanh Hoá) đã tạo điều kiện để ông Nguyễn Đình Thế thầu 3 ha đất trồng lúa kém hiệu quả tại khu Mảnh Bảy. Trên diện tích này, gia đình ông đã triển khai mô hình trồng cây chanh không hạt, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với trồng lúa và mở hướng phát triển sản xuất mới cho địa phương.
Chanh không hạt có tên gọi tiếng anh là Persian Lime. Đặc điểm của cây chanh không hạt là cây không gai, thích hợp và sinh trưởng tốt với khí hậu Việt Nam như: Hưng Yên, Nghệ An, Vĩnh Long, Ninh Thuận, Cần Thơ,… Ngoài công dụng làm nước giải khát, trong ngành công nghiệp chanh còn được dùng làm hương liệu chế biến thực phẩm và hàng tiêu dùng. Về chất lượng, chanh không hạt được nhiều người ưa chuộng và là mặt hàng xuất khẩu có giá trị do chanh có vỏ mỏng, nước có vị chua nhẹ và không có vị đắng như chanh ta. Cây chanh vốn khởi xứ từ vùng nhiệt đới, cùng họ với cam quýt, khả năng thích ứng nhiều vùng sinh thái. Chanh không hạt ít gai ở thân và quả giống với quả chanh truyền thống. Hoa chanh không hạt mọc thành chùm, cánh hoa có màu trắng, dạng quả hơi dài, có vị chua và thơm. Cây có thể mọc cao đến 5m, thân cây không có gai, có tán lá tròn, trái chùm, không có hạt. Thời gian từ trồng đến thu hoạch là 18 tháng. Từ năm thứ 2-3 sẽ cho năng suất cao hơn và cho thu hoạch trên 9 năm mới bị thoái hoá.
Qua trò chuyện được biết, năm 2019, sau khi học hỏi kinh nghiệm và thăm quan một số mô hình ở tỉnh Vĩnh Long cũng như nắm vững quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc cây chanh, Ông Thế nhận thấy vùng đất Mảnh Bảy là loại đất thịt rất phù hợp để trồng cây chanh không hạt. Với kiến thức được học Ông đã thực hiện mô hình một cách bài bản, bằng cách quy hoạch vùng trồng, với mật độ 4.000 cây/ha và được phân lô để tiện chăm sóc cũng như dễ đưa cơ giới hóa vào quá trình canh tác, sản xuất.
Cây chanh không hạt trồng thích hợp nhất là vụ Đông Xuân tháng 2 và vụ Thu Đông tháng 8. Chanh không hạt thường được lên líp cao trên ruộng sau đó đào hố để trồng, bề rộng mỗi hố tầm 60 – 80 cm. Sau khoảng 10 – 20 ngày thì bón phân Urea pha loãng dưới gốc. Sau 30 ngày thì dùng phân NPK dải xa gốc 20cm và thường xuyên tưới tiêu. Cây chanh không hạt không cần phải bón phân nhiều chỉ cần chú trọng vào thời điểm ra hoa và đậu trái. Chú ý hàm lượng Lân và Kali cần phải được cung cấp đầy đủ thì cây mới phát triển tốt và cho trái to đều.
Cây chanh không hạt khi trồng thường đối diện với một số bệnh hại như:, nhện đỏ, rệp, bọ xít, rầy,… Đặc biệt lưu tâm đến bệnh ghẻ gây hại lên lá và quả, nhện cắn gây rám quả. Bởi thế, chú ý chăm sóc cây trồng đúng cách, thường xuyên kiểm tra để phát triển tình trạng bệnh sớm nhất. Lúc đó việc sử dụng thuốc trừ sâu chuyên dụng, đồng thời loại bỏ những cây nhiễm bệnh quá nặng để bảo vệ cho diện tích canh tác tốt nhất.
Chanh không hạt có thể ra quả quanh năm.
Để diện tích trồng cây chanh không hạt sinh trưởng, phát triển tốt, hiệu quả kinh tế cao, gia đình ông đã thực hiện đúng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP nên sản lượng và chất lượng luôn đạt cao, một cây chanh không hạt cho thu từ 150 – 200 kg quả mỗi năm, năng suất trung bình 18 tấn/ha/năm, bán với giá 15.000 đồng/kg cho doanh thu khoảng 270 triệu đồng/ha/năm, mỗi 1 ha chanh đầu tư khoảng 200 triệu đồng, trừ chi phí có thu nhập từ 150-180 triệu đồng/ha/năm, giải quyết việc làm cho 3 lao động ở địa phương với mức lương bình quân 4 triệu đồng/người/tháng.
Theo ông Thế, Quả chanh có thể dùng tươi hoặc làm nguyên liệu chế biến xuất khẩu. Người dùng Họ rất chuộng chanh không hạt nên loại quả này rất có giá trị. Rất nhiều thị trường quốc tế như: Lào, Thái Lan, Campuchia, Trung Đông,… đã và đang có nhu cầu về mặt hàng này. Hiện nay, sản phẩm của gia đình Ông chủ yếu xuất khẩu sang thị trường Lào(bán cho các đại lý, nhà hàng,…) nên đầu ra và giá cả luôn ổn định.
Mô hình trồng chanh không hạt, là một hướng đi mới trong phát triển kinh tế nông nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế so với các mô hình khác, có khả năng nhân rộng và chuyển đổi diện tích đất từ các cây trồng kém hiệu quả sang trồng chanh không hạt để nông dân ổn định sản xuất phát triển kinh tế hộ gia đình./.
Văn Lộc